Waar komt die pepernoot vandaan?
De pepernoot is een koekje met een lange geschiedenis. Het Sinterklaasfeest, anders dan dat we het nu kennen, wordt al sinds 1600 in Nederland gevierd. Pepernoten werden toen nog gemaakt waren van deegresten van de relatief goedkope peperkoeken en kruidkoeken. Het resultaat: vierkante brokjes die smaakten naar ontbijtkoek.
Veel mensen denken dat pepernoten en kruidnoten hetzelfde zijn. Dit is niet het geval. Het verschil zit ‘m in de structuur en grootte van het koekje. De oudhollandse pepernoten zijn groot, lijken het meeste op taaitaai en worden gemaakt van roggemeel en anijs.
Het kruidnootje zoals wij dat nu kennen vindt zijn oorsprong in de zeventiende eeuw. De kruidnoot is klein, harder en heeft een diepere en scherpere smaak dan de pepernoot. Daarnaast heeft hij de vorm van een half bolletje. De kruidnoot is gemaakt van tarwebloem en speculaaskruiden. Dit zijn kaneel, nootmuskaat, kruidnagel, gemberpoeder, kardemom en witte peper.
Koek, snoep of noot?
De pepernoot stamt uit de tijd dat de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) allerlei specerijen uit Nederlands-Indië haalde. Mensen noemden toen voor het gemak vaak alle kruiden ‘peper’, ook kaneel en nootmuskaat. Peper was dus een verzamelnaam voor alles wat uit de Oost kwam.
Het woord ‘noot’ uit pepernoot komt ook uit die tijd. Naast kruiden werden namelijk ook vaak noten vervoerd. En de vorm van de pepernoot lijkt wel wat op die van amandelen of andere noten. Maar de overeenkomst zit ook in de manier tussen hoe je echte noten en pepernoten eet. Je neemt er nooit eentje, maar altijd een paar tegelijk.
De ‘pepernoten’ die we tegenwoordig eten zijn voornamelijk de kruidnoten en dus geen pepernoten. In de volksmond worden de kruidnoten echter pepernoot genoemd.